مقدمه: چرا آلودگی هوا برای پوست خطرناک است؟
آلودگی هوای کلانشهرهای ایران، از جمله پایتخت چهارفصل، تهران، کلانشهر مذهبی مشهد، پایتخت فرهنگی و تاریخی اصفهان، و شهرهای صنعتی و پرترافیک دیگر، به یک بحران زیستمحیطی و بهداشتی تبدیل شده است. این آلودگی فقط ریهها و سیستم تنفسی را تحت تاثیر قرار نمیدهد، بلکه تاثیرات مخرب و قابل مشاهدهای بر سلامت و زیبایی پوست ما نیز دارد. ترکیب پیچیدهای از ذرات معلق ریز (PM2.5)، ذرات درشتتر، گازهای سمی مانند دیاکسید نیتروژن و ازن، فلزات سنگین (مانند سرب، جیوه، کادمیوم)، هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای (PAHs) و رادیکالهای آزاد، لایهای نامرئی و مضر را بر سطح پوست تشکیل میدهد.
این ذرات و ترکیبات شیمیایی میتوانند به طور مستقیم با سلولهای پوستی واکنش نشان داده و باعث ایجاد التهاب، استرس اکسیداتیو و آسیب به ساختارهای حیاتی پوست مانند کلاژن و الاستین شوند. در کوتاهمدت، این امر منجر به کدری، خارش، قرمزی و تشدید مشکلات پوستی موجود میگردد. اما در بلندمدت، اثرات مخربتری چون پیری زودرس، ایجاد لکههای قهوهای، چینوچروک عمیق و افتادگی پوست را به همراه دارد. در واقع، آلودگی هوا به عنوان یک عامل تسریعکننده روند طبیعی پیری پوست عمل میکند و زیبایی و شادابی طبیعی آن را از بین میبرد.
مطالعات علمی متعدد، از جمله پژوهشهایی که در نشریات معتبر علمی مانند WebMD و Healthline منتشر شدهاند، به طور قاطع نشان دادهاند که زندگی در محیطهای با آلودگی هوای بالا، سطح «رادیکالهای آزاد» را بر روی سطح و درون سلولهای پوستی تا چندین برابر افزایش میدهد. این رادیکالهای آزاد، مولکولهای ناپایداری هستند که با ربودن الکترون از مولکولهای پایدار دیگر (مانند DNA، پروتئینها و چربیهای غشای سلولی)، باعث تخریب سلولی، اختلال در عملکرد سلولها و تسریع روند فرسودگی بافتها میشوند. تخریب کلاژن، پروتئین اصلی مسئول استحکام و انعطافپذیری پوست، یکی از بارزترین پیامدهای این استرس اکسیداتیو ناشی از آلودگی هوا است که منجر به شل شدن، افتادگی و ایجاد چینوچروک میشود.
تاثیرات آلودگی هوا روی پوست
آلودگی هوا، مانند یک مهاجم نامرئی، لایههای مختلف پوست را هدف قرار داده و طیف وسیعی از مشکلات را ایجاد میکند. در ادامه به تفصیل به این تاثیرات میپردازیم:
- کدر شدن پوست (Dullness): ذرات معلق و آلودگیها بر روی سطح پوست مینشینند و با مسدود کردن منافذ و ایجاد مانع در برابر بازتاب نور، ظاهری کدر، خسته و بیروح به پوست میبخشند. سلولهای مرده نیز با تجمع بیشتر، این کدری را تشدید میکنند.
- افزایش جوش و التهاب (Acne and Inflammation): آلودگی هوا میتواند باعث تحریک فولیکولهای مو و غدد چربی شود. همچنین، ایجاد التهاب در پوست، شرایط را برای رشد باکتریهای مولد جوش (مانند Propionibacterium acnes) مساعدتر کرده و منجر به بروز جوشهای چرکی، سرسیاه، سرسفید و کیستهای التهابی میشود. حتی افرادی که سابقه آکنه نداشتهاند نیز ممکن است در هوای آلوده دچار این مشکل شوند.
- تشدید خشکی یا چربی پوست (Exacerbation of Dryness or Oiliness): ذرات آلاینده میتوانند سد دفاعی طبیعی پوست (Skin Barrier) را تخریب کنند. این تخریب باعث از دست رفتن رطوبت از لایههای عمیقتر به سطح و تبخیر آن میشود که نتیجه آن خشکی، پوستهپوسته شدن و احساس کشیدگی در پوستهای خشک است. در مقابل، پوستهای چرب برای جبران خشکی ناشی از آسیب سد دفاعی، ممکن است چربی بیشتری تولید کنند و پوست چربتر و مستعدتر به جوش شود.
- ایجاد لک و تیرگی (Hyperpigmentation and Dark Spots): التهاب ناشی از آلودگی هوا، منجر به فعال شدن سلولهای رنگدانهساز (ملانوسیتها) میشود. این امر میتواند منجر به ایجاد یا تشدید لکهای تیره (هیپرپیگمانتاسیون) ناشی از التهاب (PIH) و همچنین لکههای ناشی از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و آلودگی (مانند ککومک یا لکههای پیری) گردد. نور UV در کنار آلودگی، این فرآیند را تشدید میکند.
- پیری زودرس (Premature Aging): این یکی از جدیترین پیامدهای بلندمدت آلودگی هواست. همانطور که گفته شد، افزایش رادیکالهای آزاد و تخریب کلاژن و الاستین، انعطافپذیری و استحکام پوست را کاهش میدهد. نتیجه آن، ظهور زودتر و عمیقتر چینوچروکها، افتادگی پوست به خصوص در نواحی گونه، فک و پلکها، و کاهش شادابی و حجم طبیعی پوست است.
بیشتر بخوانید: آرایش مینیمال حرفهای برای محل کار و دانشگاه
علائم پوست آسیبدیده از آلودگی

پوست شما میتواند علائم هشداردهندهای را در برابر آلودگی هوا از خود نشان دهد. توجه به این علائم به شما کمک میکند تا زودتر اقدام به مراقبت از پوست در برابر آلودگی هوا نمایید:
- ظاهر خسته و بیطراوت (Fatigued and Lackluster Appearance): اولین و شاید محسوسترین نشانه، از دست رفتن شادابی و روشنی طبیعی پوست است. پوست ممکن است رنگپریده، کدر و خسته به نظر برسد، گویی به اندازه کافی استراحت نکردهاید.
- جوشهای ریز یا التهابی جدید (New Minor or Inflammatory Breakouts): اگر ناگهان شاهد بروز جوشهای کوچک، قرمز و ملتهب، یا حتی کیستهای دردناک بودید، آلودگی هوا میتواند یکی از دلایل اصلی باشد. این جوشها ممکن است در مناطقی ظاهر شوند که معمولاً دچار آکنه نمیشوید.
- خارش یا حساسیت غیرمعمول (Unusual Itching or Sensitivity): آلودگی هوا با تحریک پایانههای عصبی پوست و افزایش نفوذپذیری آن، میتواند باعث احساس خارش، سوزش یا حساسیت غیرمعمول در پوست شود، حتی با استفاده از محصولات معمول.
- لکهای جدید یا عمیقتر شدن لکها (New Pigmentation or Darkening of Existing Spots): اگر متوجه شدید لکههای قبلی شما پررنگتر شدهاند یا لکههای جدید و کوچکی به خصوص در نواحی در معرض آفتاب و آلودگی (مانند گونهها و پیشانی) ظاهر شدهاند، این نشانه آسیب ناشی از آلودگی و نور UV است.
چطور پوست را در برابر آلودگی محافظت کنیم؟
حفظ سلامت پوست در شهرهای پرآلودگی نیازمند یک رویکرد چندجانبه و داشتن یک روتین مراقبتی اصولی و پایدار است. این روتین باید بر پاکسازی مؤثر، تقویت سد دفاعی پوست و مقابله با عوامل آسیبرسان تمرکز داشته باشد.
۱. پاکسازی اصولی (Proper Cleansing):
پاکسازی اولین و حیاتیترین مرحله در مقابله با آلودگی است. ذرات ریز آلودگی، چربی، عرق و سلولهای مرده به سرعت بر روی پوست تجمع مییابند و اگر به درستی پاک نشوند، به مرور زمان باعث انسداد منافذ، التهاب و تشدید مشکلات پوستی میشوند.
- شبانه پاکسازی عمیق: حتماً هر شب قبل از خواب، پوست خود را با یک پاک کننده صورت ملایم و مناسب نوع پوستتان (خشک، چرب، مختلط، حساس) به خوبی بشویید. شویندههای فومی یا ژلی برای پاکسازی آلودگیها و چربی اضافه مؤثر هستند. از شویندههای قوی و صابونی که باعث خشکی و از بین رفتن چربیهای مفید پوست میشوند، خودداری کنید.
- “دابل کلینزینگ” (Double Cleansing): این روش که از فرهنگ مراقبت از پوست شرق آسیا الهام گرفته شده، برای پاکسازی عمیقتر آلودگیهای روغنی (مانند ضدآفتاب، چربی پوست و حتی برخی آلودگیهای محلول در چربی) بسیار مؤثر است.
- مرحله اول (پاککننده روغنی): ابتدا از یک پاککننده روغنی (مانند روغن پاککننده یا بالم پاککننده) استفاده کنید. این محصول به خوبی آلودگیهای محلول در چربی، ضدآفتاب و حتی آرایش را در خود حل کرده و به راحتی از روی پوست پاک میکند. آن را روی پوست خشک ماساژ دهید و سپس با کمی آب آبکشی نمایید.
- مرحله دوم (پاککننده آبی): پس از استفاده از پاککننده روغنی، نوبت به شوینده همیشگی و محلول در آب شما میرسد. این شوینده باقیمانده آلودگیهای محلول در آب، عرق و ذرات سطحی را به طور کامل پاک میکند.

۲. استفاده از تونر و میست (Using Toner and Mist):
این دو محصول میتوانند نقش مکملی در روتین پاکسازی و آبرسانی پوست داشته باشند.
- تونر (Toner): پس از شستشوی صورت، از یک تونر فاقد الکل استفاده کنید. الکل در تونرها میتواند باعث خشکی و تحریک پوست شود. تونرهای آبرسان و حاوی عصارههای گیاهی یا مواد آرامبخش، به حذف آخرین بقایای آلودگی از روی پوست، متعادل کردن pH پوست پس از شستشو و آمادهسازی پوست برای جذب بهتر محصولات بعدی کمک میکنند. برخی تونرها حاوی مواد آنتیاکسیدان نیز هستند.
- میست یا اسپری آبرسان (Hydrating Mist/Facial Spray): در طول روز، به خصوص در محیطهای بسته و با هوای خشک (مانند اتومبیل یا ادارات با تهویه مطبوع)، پوست شما در معرض از دست دادن رطوبت قرار دارد. استفاده از یک میست آبرسان (حاوی هیالورونیک اسید، گلیسیرین یا عصاره گلاب) چند بار در روز، به حفظ رطوبت پوست، آرام کردن التهابات احتمالی و کاهش اثرات مخرب آلودگی کمک میکند. حتی میتوانید میست را روی ماسک پارچهای خود نیز اسپری کنید تا اثر خنککنندگی و آرامبخشی داشته باشد.
۳. سرمهای آنتیاکسیدان (Antioxidant Serums):
سرمها، محصولاتی با غلظت بالای مواد مؤثر هستند که میتوانند به طور هدفمند به مقابله با آسیبهای ناشی از آلودگی بپردازند.
- ویتامین C و نیاسینامید: این دو ماده جزو قویترین آنتیاکسیدانها هستند.
- ویتامین C (L-Ascorbic Acid): به خنثی کردن رادیکالهای آزاد ناشی از آلودگی و اشعه UV کمک میکند، تولید کلاژن را تحریک کرده و در روشن کردن لکههای تیره و ایجاد شادابی در پوست مؤثر است. بهترین زمان استفاده از ویتامین C، صبحها پس از پاکسازی و قبل از ضدآفتاب است.
- نیاسینامید (Vitamin B3): علاوه بر خواص آنتیاکسیدانی، به تقویت سد دفاعی پوست، کاهش التهاب، کوچک کردن منافذ و بهبود بافت کلی پوست کمک میکند. نیاسینامید را میتوان هم صبح و هم شب استفاده کرد.
- ترکیب با ضدآفتاب: اگر ضدآفتاب شما حاوی آنتیاکسیدانهای دیگر مانند ویتامین E، فرولیک اسید یا عصاره چای سبز باشد، اثربخشی آن در محافظت از پوست در برابر آلودگی و نور خورشید به طور قابل توجهی افزایش مییابد.
۴. مرطوبکننده و سد محافظ پوستی (Moisturizer and Skin Barrier Support):
یک مرطوبکننده خوب، نه تنها رطوبت لازم را به پوست میرساند، بلکه به ترمیم و تقویت سد دفاعی طبیعی پوست نیز کمک میکند. سد دفاعی سالم، مانع ورود آلایندهها به لایههای عمیقتر پوست و همچنین از دست رفتن رطوبت میشود.
- انتخاب مرطوبکننده مناسب: از مرطوبکنندهای استفاده کنید که با نوع پوست شما سازگار بوده و حاوی مواد مغذی و ترمیمکننده باشد. در هوای آلوده، بهتر است از مرطوبکنندههای فاقد عطر و مواد تحریککننده استفاده کنید.
- مواد موثر کلیدی:
- هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid): یک آبرسان فوقالعاده است که مولکولهای آب را به خود جذب کرده و در پوست نگه میدارد، باعث پر شدن و شادابی پوست میشود.
- پانتنول (Panthenol/Pro-Vitamin B5): خاصیت آبرسانی و ترمیمکنندگی دارد و به بهبود سد دفاعی پوست کمک میکند.
- سرامیدها (Ceramides): اجزای طبیعی سد دفاعی پوست هستند. استفاده از مرطوبکنندههای حاوی سرامید به بازسازی و تقویت این سد در برابر آسیبها کمک شایانی میکند.
۵. ضدآفتاب اجباری! (Mandatory Sunscreen!):
اهمیت ضدآفتاب در محیطهای آلوده دوچندان میشود. نور خورشید (UV A و UV B) به تنهایی عامل آسیبرسان به پوست است و آلودگی هوا این آسیب را تشدید میکند.
- تشدید آسیب UV توسط آلودگی: ذرات آلودگی میتوانند مانند لنز عمل کرده و نور خورشید را بر روی پوست متمرکز کنند، یا با ایجاد التهاب، پوست را نسبت به اثرات مخرب UV حساستر نمایند. علاوه بر این، آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد تولید شده توسط آلودگی، با آسیب ناشی از UV همافزایی داشته و روند پیری و بروز لک را تسریع میبخشد.
- استفاده روزانه و در تمام فصول: حتی در روزهای ابری، بارانی یا برفی، اشعه UV از ابرها عبور کرده و به پوست میرسد. استفاده روزانه از ضدآفتاب با SPF حداقل 30 و ترجیحاً با طیف گسترده (Broad Spectrum) برای محافظت در برابر UVA و UVB، یک امر ضروری است. حتی اگر در منزل یا داخل اتومبیل هستید، شیشه پنجرهها نمیتوانند به طور کامل جلوی تابش UVA را بگیرند که عامل اصلی پیری پوست است.
۶. پوشش فیزیکی (Physical Barrier):
در روزهایی که شاخص آلودگی هوا بسیار بالاست (به خصوص در سطوح ناسالم و خطرناک)، محافظت فیزیکی از پوست و دستگاه تنفسی بسیار حائز اهمیت است.
- ماسک صورت: استفاده از ماسکهای تنفسی استاندارد (مانند ماسکهای N95 یا FFP2) برای جلوگیری از ورود ذرات معلق و آلایندهها به دستگاه تنفسی بسیار مؤثر است. اما یک ماسک پارچهای یا جراحی نیز میتواند تا حدی از تماس مستقیم ذرات آلودگی با پوست صورت جلوگیری کند.
- کلاه لبهدار و عینک: کلاه لبهدار به محافظت از پوست صورت، گردن و گوشها در برابر تجمع ذرات معلق کمک میکند. عینک آفتابی نیز میتواند از ناحیه حساس دور چشم محافظت کند.

مواد موثر و علمی برای مقابله با آلودگی
دانش علم زیبایی و مراقبت از پوست، ترکیبات و مواد مؤثری را برای مقابله با آسیبهای آلودگی هوا معرفی کرده است. استفاده از محصولات حاوی این مواد میتواند تفاوت قابل توجهی ایجاد کند:
- آنتیاکسیدانها (Antioxidants): این مواد با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، از تخریب سلولی جلوگیری میکنند.
- ویتامین C (Vitamin C): همانطور که گفته شد، یک آنتیاکسیدان قوی برای روشنکنندگی و تحریک کلاژن.
- ویتامین E (Vitamin E): یک آنتیاکسیدان محلول در چربی که با ویتامین C همافزایی دارد و به محافظت از غشای سلولی کمک میکند.
- عصاره چای سبز (Green Tea Extract): حاوی پلیفنولهایی مانند EGCG است که خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی قوی دارند.
- نیاسینامید (Niacinamide): علاوه بر خواص آنتیاکسیدانی، به تقویت سد دفاعی و کاهش التهاب نیز کمک میکند.
- رزوراترول (Resveratrol) و کوآنزیم Q10 (CoQ10): از دیگر آنتیاکسیدانهای قوی هستند که در برخی محصولات ضدپیری یافت میشوند.
- مواد ترمیمکننده سد دفاعی پوست (Barrier Repair Ingredients): این مواد به بازسازی و تقویت لایه محافظ پوست کمک میکنند.
- سرامیدها (Ceramides): اجزای سازنده اصلی سد لیپیدی پوست.
- اسیدهای چرب ضروری (Essential Fatty Acids): مانند امگا 3 و امگا 6 که در روغنهای گیاهی یافت میشوند.
- کلسترول (Cholesterol): یکی دیگر از اجزای ضروری سد پوست.
- آلانتوئین (Allantoin): یک ماده آرامبخش و ترمیمکننده که به کاهش التهاب و تسریع بازسازی سلولی کمک میکند.
- پانتنول (Panthenol): همانطور که گفته شد، یک مرطوبکننده و ترمیمکننده عالی.
- اجتناب از محصولات خشن (Avoid Harsh Products):
- اسکرابهای قوی و لایهبرداری شدید: در روزهای آلوده، سد دفاعی پوست شما ممکن است ضعیف شده باشد. استفاده بیش از حد از اسکرابهای فیزیکی خشن (با دانههای درشت) یا لایهبرداریهای شیمیایی قوی (با اسیدهای غلیظ) میتواند این سد را بیشتر تخریب کرده و پوست را مستعد تحریک، خشکی و ورود آلایندهها کند. در این شرایط، به جای لایهبرداری قوی، بر روی تغذیه، آبرسانی و تقویت سد دفاعی پوست تمرکز کنید. اگر نیاز به لایهبرداری دارید، از لایهبرداریهای ملایم آنزیمی یا شیمیایی با غلظت پایین و با فاصله زمانی بیشتر استفاده کنید.
محصولات پوستی ضدآلودگی: واقعیت یا تبلیغات؟

واژه “ضدآلودگی” (Anti-Pollution) بر روی بسیاری از محصولات پوستی دیده میشود. اما این محصولات دقیقاً چگونه عمل میکنند؟
محصولاتی که با برچسب “ضدآلودگی” به بازار عرضه میشوند، معمولاً بر اساس ترکیباتی طراحی شدهاند که خواص ذکر شده در بخش قبلی را دارند:
- حاوی آنتیاکسیدانها: برای خنثی کردن رادیکالهای آزاد.
- حاوی مواد ترمیمکننده سد دفاعی: برای تقویت لایه محافظ پوست.
- تشکیلدهنده یک لایه فیزیکی محافظ: برخی محصولات ممکن است حاوی پلیمرهای خاصی باشند که یک لایه نازک و نامرئی بر روی پوست تشکیل داده و مانع از چسبیدن ذرات آلودگی به پوست میشوند (مانند دایمتیکون یا برخی مشتقات سیلیکون).
با این حال، باید واقعبین بود؛ هیچ محصولی نمیتواند محافظت صددرصد در برابر آلودگی هوا ایجاد کند. ادعای “ضدآلودگی” بیشتر به معنای کاهش اثرات مخرب آلودگی است تا حذف کامل آن. مهمترین عامل در محافظت از پوست در برابر آلودگی، داشتن یک روتین مراقبتی صحیح، منظم و پایدار است که شامل پاکسازی مؤثر، استفاده از محصولات حاوی آنتیاکسیدان و مواد ترمیمکننده، و مهمتر از همه، استفاده مداوم از ضدآفتاب باشد. این محصولات ضدآلودگی میتوانند به عنوان مکملهای مفیدی در این روتین عمل کنند.
نکات تکمیلی برای ایرانیها
با توجه به شرایط زیستمحیطی و سبک زندگی در ایران، چند نکته تکمیلی میتواند به بهبود مراقبت از پوست در برابر آلودگی هوا کمک کند:
- تغذیه سالم و سرشار از آنتیاکسیدان:
- میوهها و سبزیجات رنگی: مصرف روزانه میوهها و سبزیجات تازه با رنگهای متنوع (مانند توتها، سیب، گوجهفرنگی، هویج، کلم بروکلی، اسفناج) که سرشار از ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانهای طبیعی هستند (مانند ویتامین A، C، E، بتاکاروتن، لیکوپن، فلاونوئیدها)، به تقویت سیستم ایمنی بدن و مقاومت پوست در برابر آسیبهای محیطی کمک شایانی میکند.
- غذاهای حاوی امگا 3: مصرف ماهیهای چرب (مانند سالمون، ساردین) و دانههای روغنی (مانند گردو، تخم کتان) که منبع اسیدهای چرب امگا 3 هستند، به کاهش التهاب و تقویت سد دفاعی پوست کمک میکند.
- آب کافی بنوشید:
- هیدراتاسیون داخلی: مصرف منظم آب در طول روز (حداقل 8 لیوان)، حتی در فصول سرد سال که ممکن است احساس تشنگی کمتری داشته باشید، برای حفظ سلامت و شادابی کلی بدن و پوست ضروری است. پوست کمآب، سد دفاعی ضعیفتری دارد و سریعتر تحت تاثیر عوامل مخرب محیطی قرار میگیرد.
- تهویه مناسب منزل و محل کار:
- بستن پنجرهها در روزهای آلوده: در روزهایی که شاخص آلودگی هوا بالاست، پنجرههای منزل و محل کار را بسته نگه دارید تا از ورود هوای آلوده به داخل جلوگیری شود.
- دستگاه تصفیه هوا (Air Purifier): استفاده از دستگاههای تصفیه هوا با فیلترهای HEPA میتواند به حذف ذرات معلق و آلایندهها از هوای داخل خانه کمک کرده و محیطی سالمتر برای پوست و تنفس فراهم کند.
- دستگاه بخور (Humidifier): در محیطهای خشک (به خصوص با استفاده از وسایل گرمایشی در زمستان)، دستگاه بخور میتواند رطوبت هوا را افزایش داده و از خشکی بیش از حد پوست جلوگیری کند.
جمعبندی عملی: اقدامات کلیدی روزانه
توصیه وحید کازمتیک برای مقابله مؤثر با آلودگی هوا و حفظ سلامت و شادابی پوست:
- هر شب پاکسازی کامل با شوینده ملایم: حذف آلودگیهای روزانه با دابل کلینزینگ یا پاکسازی تک مرحلهای با شوینده مناسب.
- روزانه ضدآفتاب، حتی داخل ماشین یا منزل: استفاده از ضدآفتاب با SPF 30+ و طیف گسترده، کلید محافظت از پوست در برابر آسیبهای UV و آلودگی است.
- صبح یا شب از سرمهای آنتیاکسیدان استفاده کنید: سرم ویتامین C (صبح) یا نیاسینامید (صبح و شب) برای مقابله با رادیکالهای آزاد و تقویت پوست.
- مرطوبکننده و نوشیدن آب کافی: حفظ رطوبت و تقویت سد دفاعی پوست با مرطوبکنندههای مناسب و نوشیدن آب فراوان.
- اجتناب از لایهبرداری بیش از حد: در دوران آلودگی، مراقب باشید پوست خود را با لایهبرداریهای خشن تحریک نکنید.
- سبک زندگی سالم: تغذیه مناسب، استفاده از پوشش محافظ در روزهای آلوده، و اطمینان از تهویه مناسب محیط زندگی.
لینک واتس اپ فروشگاه آرایشی و بهداشتی وحید https://wa.me/+989124242130
لینک اینستاگرام فروشگاه آرایشی و بهداشتی وحید https://www.instagram.com/vahidcosmetic